Odpowiedzialna gospodarka wodami zakłada regularną inwentaryzacje drzew, które rosną w ich okolicy oraz na skarpach. Chore drzewa mogą stanowić niebezpieczeństwo dla ich drożności oraz struktury np. wałów przeciwpowodziowych. Zdrowe i zadbane drzewa to nie tylko piękny element krajobrazu, ale i szansa na obniżanie temperatury wody i zwiększanie bioróżnorodności rzek. W ramach programu Life+Rega prowadzono szereg działań inwestycyjnych, których finalnym efektem jest wzbogacenie stanu zieleni nad Regą.

Drzewa nad rzeką – zalet mnóstwo

Ochrona rzek przed zanieczyszczaniami to jedno z zadań Wód Polskich. To jest zadanie wieloaspektowe, ze względu na różne rodzaje zanieczyszczeń. Poczynając od zwykłych śmieci, poprzez ścieki gospodarcze i przemysłowe, na zanieczyszczeniach z produkcji rolnej kończąc. Każdy rodzaj zanieczyszczeń wymaga osobnego spojrzenia i odpowiednich działań. Akcje sprzątania rzek wraz z ograniczaniem dopływu zanieczyszczeń do wód są prowadzone już od wielu lat i dają dobre efekty.

      W wyniku prowadzonej przez człowieka gospodarki, brzegi rzek, dawniej naturalnie porośnięte gęstymi zaroślami i wysokimi drzewami, zmieniają swój charakter. Z różnych powodów roślinność ta bardzo często jest usuwana – głównie pod inwestycje, by poprawić dostęp do wody lub zwiększyć powierzchnię upraw, a czasem z powodów bezpieczeństwa. Zdarza się także, że drzewa są usuwane, by zwiększyć przepływ rzeki i odsłonić jej koryto.

Zazieleniło się nad Regą. Nowych drzew zasadziliśmy więcej, niż wycięto na potrzeby inwestycyjne

     Co się stanie gdy usuniemy drzewa? Odsłonimy całkowicie koryto rzeki, a woda w niej płynąca na wielu kilometrach będzie nagrzewana przez promienie słoneczne. Spowoduje to wzrost jej temperatury. Badania naukowe pokazują że jest to zazwyczaj przedział od 1 do 3 stopni Celsjusza. W przypadku zbiorników (np. zaporowych) woda może się nagrzewać nawet bardziej. Wzrost średniej temperatury wody niestety prowadzi do negatywnych zjawisk. Wpływa bezpośrednio na zawartość składników chemicznych w wodzie, nasycenie tlenem oraz podatność na rozwój glonów i tzw. „kwitnienie wody”, szczególnie stojącej lub o wolnym przepływie. To z kolei oddziałuje na ryby i inne organizmy, które mogą mieć trudności z przetrwaniem, gdyż każdy gatunek preferuje konkretne warunki bytowania i rozrodu. Może to doprowadzić do zmian populacyjnych – niektóre gatunki będą znikać z cieków lub ich odcinków, a na ich miejsce pojawią się inne.

     W jaki sposób można walczyć z tym zjawiskiem? Jest to stosunkowo proste, choć wymaga działań długotrwałych i skutecznych w przypadku jeżeli są one prowadzone na obszarze całej zlewni rzeki. Przed wycięciem każdego drzewa zastanówmy się kilka razy – czy jest to konieczne i na pewno niezbędne? Jeśli nie da się tego uniknąć albo drzewa i inna roślinność zostały już usunięte, rozwiązaniem jest prowadzenie nasadzeń kompensacyjnych, czyli wyrównywanie strat. W miejsce drzew wyciętych sadzone są w innym miejscu nowe. Lokalizacje wybiera się tak, aby dawały największe szanse, że sadzonki się przyjmą oraz będą efektywnie oddziaływały na rzekę.

      W trakcie realizacji programu LIFE+ Rega - budowa niebieskiego korytarza ekologicznego rzeki Regi i jej dopływów, współfinansowanego ze środków KE i NFOŚiGW, wykonane zostały łącznie 23 przepławki. W uzgodnieniu z organizacjami ekologicznymi oraz dbającymi o Regę, wytypowano miejsca nad brzegami rzeki, w których przeprowadzono nasadzenia kompensacyjne. Zgodnie z zasadami wykonywania takich działań, drzew posadzono więcej niż wycięto. Do zakończenia Projektu LIFE+ Rega planowane jest wykonanie ponownych  nasadzeń w wielu miejscach. Zależy nam na tym, by ekosystem fauny i flory bogaty był nie tylko w wodzie, ale i jej bezpośrednich okolicach.