W ostatnim czasie duże zainteresowanie medialne budzi informacja dotycząca obecności na akwenach szczecińskich Kotewki Orzecha Wodnego. Pragniemy poinformować i uspokoić wszystkie osoby zainteresowane przyrodą w naszym mieście, że planowane do wykonania w obrębie przekopu Klucz-Ustowo prace nie będą miały znaczącego wpływu na dotychczas zinwentaryzowane stanowiska kotewki orzecha wodnego (Trapa natans).
Gatunek ten w 2017 r. zidentyfikowano w kanałach Międzyodrza oraz wzdłuż brzegów Regalicy (Odry Wschodniej) na wysokości szczecińskich osiedli Żydowce-Podjuchy-Zdroje. Najliczniej gatunek ten występuje w kanale Obnica Północna, gdzie rośnie wzdłuż brzegów prawie na całej długości kanału (ok. 2,5 km), który łączy się z przekopem Klucz-Ustowo. Z kanału Obnica Północna gatunek rozprzestrzenia się wzdłuż zachodniego brzegu Regalicy na odcinku około 3,5 km, sięgając na północ do okolic Siedlińskiej Kępy. Populacja gatunku jest liczna i silna, zajmuje rozległy obszar i corocznie go powiększa. Cały czas jednak ma charakter inicjalny (młody), o czym świadczy koncentracja większości osobników w akwenie, w którym nastąpiła kolonizacja dolnej Odry (kanał Obnica Północna).
W 2018 r. Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze przeprowadziło monitoring stanowisk kotewki orzecha wodnego. Zgodnie z wynikami ww. monitoringu gatunek ten rozszerzył zasięg występowania o nowe stanowiska, tj. Kanał Klucki, nowe płaty w Kanale Leśnym, Zatoce Bryneckiej, kanałach na wschodnim brzegu Odry między Podjuchami a Zdrojami, Kanale Cegielinka i Starej Martwej Wodzie. Ponadto, jak wynika z informacji wskazanych przez ZTP, po raz pierwszy od ok. 90 lat pojedyncze stanowiska kotewki odnotowano w Jeziorze Dąbie. Potwierdzone zostały, stwierdzone już w 2017 r., stanowiska kotewki w Kanale Obnica Północna. W stosunku do roku 2017 w roku 2018 kotewka zwiększyła zajmowaną powierzchnię, pokrywając kanał niemal na całej jego powierzchni.
Bezpośrednio w przekopie Klucz-Ustowo gatunku tego nie odnotowano, ani w roku 2017, ani w kolejnym 2018, dlatego też planowany zakres prac, tj. pogłębienie kanału do głębokości 3 metrów i wydobycie ok. 42 tys. m3 materiału dennego, nie może w sposób bezpośredni doprowadzić do zniszczenia głównego stanowiska. Nie mniej jednak, w związku z tym, że gatunek ten umieszczony jest na europejskiej czerwonej liście roślin naczyniowych i jest gatunkiem w Polsce bardzo rzadkim w ramach realizacji Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły (POPDOW) Zadanie 1B.4/2: „Bagrowanie przekopu Klucz-Ustowo” zaplanowano działania dedykowane wprost dla ochrony tego gatunku i jego stanowisk. Obejmują one m.in.:
- ruch sprzętu pływającego, związanego z planowanymi pracami odbywał się będzie tylko i wyłącznie w obrębie przekopu Klucz-Ustowo,
- wprowadzone będzie ograniczenie czasowe prowadzenia prac w rejonie między wschodnim krańcem przekopu Klucz-Ustowo i ujściem Obnicy Północnej, a wykonanie prac bagrowniczych dopuszczalne będzie w okresie od 1 sierpnia do 30 września. Warunkowo dopuszczone zostanie wykonanie prac bagrowniczych w rejonie między wschodnim krańcem przekopu Klucz-Ustowo i ujściem Obnicy Północnej w terminie od 1 października. Prowadzenie prac możliwe będzie po wyeliminowaniu ryzyka naniesienia osadów do kanału Obnica Północna w ilości grożącej przysypaniem owoców kotewki w postaci wykonania bariery kierującej ruch wody wzdłuż przekopu Klucz-Ustowo i ograniczającej wpływanie wód do Obnicy Północnej w czasie prac prowadzonych przy jej ujściu,
- przed rozpoczęciem prac bagrowniczych teren przekopu Klucz-Ustowo zostanie zweryfikowany pod kątem stwierdzenia występowania gatunków lokalnie ekspansywnych, a podlegających ochronie (m.in. kotewki orzecha wodnego Trapa natans, salwinii pływającej Salvinia natans i grzybieńczyka wodnego Nymphoides peltata),
- w przypadku zarejestrowania obecności wymienionych wyżej gatunków chronionych w przekopie Klucz-Ustowo zostaną one przeniesione do Obnicy Południowej,
Podkreślenia wymaga fakt, iż propozycje działań minimalizujących były konsultowane z przedstawicielami organizacji pozarządowych zrzeszonych w Koalicji Ratujemy Rzeki na spotkaniu zorganizowanym przez Inwestora w styczniu 2019 roku.
Do konieczności przestrzegania ww. działań zostanie zobligowany przyszły wykonawca robót. Zgodnie ze standardami obowiązującymi przy współfinansowaniu inwestycji z Banku Światowego obligatoryjnym dokumentem sporządzanym w ramach realizacji prac jest Plan Zarządzania Środowiskiem. Plan Zarządzania Środowiskiem jest dokumentem wiążącym Wykonawcę w zakresie konieczności przestrzegania warunków prowadzenia prac, realizacji określonych działań minimalizujących wpływ inwestycji na środowisko.
